+29°C

Καχάλ Σαλώμ

H «Καχάλ Σαλώμ» είναι η παλαιότερη σε λειτουργία εβραϊκή συναγωγή στην Ελλάδα και η μοναδική εναπομένουσα συναγωγή στο νησί της Ρόδου που χρησιμοποιείται για λειτουργίες. Υπήρχαν έξι συναγωγές και αίθουσες προσευχής στην εβραϊκή συνοικία (που ονομάζεται «La Juderia»). Η  Καχάλ «Σαλώμ» βρίσκεται στην οδό Σιμμίου και Δωσιάδου και πιστεύεται ότι χτίστηκε το έτος 1577. Το πλήρες όνομα του κτιρίου είναι «Kahal Kadosh Shalom» (Ιερό Εκκλησίασμα της Ειρήνης). Χρησιμοποιείται  για λειτουργίες  το βράδυ της Παρασκευής,  στις Μεγάλες Γιορτές και για ειδικές περιστάσεις,  όταν  επισκέπτες ή παλιοί Ροδίτες με τις οικογένειές τους έρχονται στο νησί.

Η εβραϊκή κοινότητα της Ρόδου έχει ιστορικό υπόβαθρο που χρονολογείται από την αρχαιότητα. Πριν από  πεντακόσια περίπου  χρόνια, η δομή της Εβραϊκής Κοινότητας της Ρόδου  επηρεάστηκε κυρίως από τους εβραίους που εγκατέλειψαν την Ισπανία την εποχή της Ισπανικής Ιεράς εξέτασης. Μεγάλος αριθμός ταξίδεψε διασχίζοντας τη  Μεσόγειο Θάλασσα στο νησί της Ρόδου, καθώς και σε άλλες πόλεις όπως τη Θεσσαλονίκη, την Κωνσταντινούπολη και τη Σμύρνη. Οι απόγονοι του εβραϊκού λαού από την Ισπανία είναι γνωστοί ως  Σεφαραδίτες  Εβραίοι, επειδή η εβραϊκή λέξη για την Ισπανία είναι Σεφαράντ. Μετά τη μεγάλη μετανάστευση των εβραίων προσφύγων, η εβραϊκή κοινότητα στο νησί της Ρόδου άρχισε να μιλά  «Λαντίνο» ( ισπανοεβραϊκά ) που είναι παρόμοια με τη σύγχρονη Ισπανική γλώσσα. Ο πληθυσμός της εβραϊκής κοινότητας στη  δεκαετία του 1930 ήταν περίπου 4.000 άτομα. 

Το εσωτερικό της συναγωγής «Καχάλ Σαλώμ» ακολουθεί το παραδοσιακό Σεφαραδίτικο στυλ. Το «tevah» (το τραπέζι ανάγνωσης προσευχής)  βρίσκεται στο κέντρο του ιερού και βλέπει νοτιοανατολικά προς την Ιερουσαλήμ. Το δάπεδο είναι διακοσμημένο με ασπρόμαυρα ψηφιδωτά μοτίβα από βότσαλα . Τα μοτίβα αυτά είναι αντιπροσωπευτικά και παραδοσιακά και χρησιμοποιούνται  σε όλη την Παλιά Πόλη της Ρόδου.

Για να παρακολουθήσουν τις λειτουργίες οι γυναίκες συγκεντρώνονταν στο χώρο που βρίσκεται τώρα το μουσείο, στο νότιο τοίχο της Συναγωγής, μέσα από καφασωτά παράθυρα.  Οι αίθουσες προσευχής των γυναικών είναι (γνωστές στο Λαντίνο ως «λα αζαρά»). Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1930, ο γυναικωνίτης μεταφέρθηκε στο  μπαλκόνι που βρίσκεται μέσα στη Συναγωγή .  

Στην αυλή, στην ανατολική πλευρά της συναγωγής, υπάρχει μία βρύση. Mία επιγραφή  πάνω σε αυτήν αναφέρει την ημερομηνία του Kislev, 5338 (1577). Προφανώς, η βρύση  κατασκευάστηκε ταυτόχρονα με τη συναγωγή. Στη δυτική πλευρά της συναγωγής βρισκόταν μια θρησκευτική σχολή («yeshiva»), ωστόσο καταστράφηκε κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Ένα ακόμα ενδιαφέρον χαρακτηριστικό της Συναγωγής «Σαλώμ» είναι ότι οι τοίχοι της είναι διακοσμημένη με πολλές θρησκευτικές τοιχογραφίες.

Εβραϊκό Μουσείο της Ρόδου

Εβραϊκό Μουσείο της Ρόδου

Το Εβραϊκό Μουσείο της Ρόδου ιδρύθηκε από τον Aron Hasson το 1997, με σκοπό να διατηρήσει την εβραϊκή ιστορία και τον πολιτισμό της εβραϊκής κοινότητας της Ρόδου. Βρίσκεται δίπλα στη Συναγωγή Kahal Shalom, η οποία είναι η παλαιότερη συναγωγή στην Ελλάδα και στεγάζεται σε έξι δωμάτια, που παλαιότερα χρησιμοποιούνταν ως αίθουσες προσευχής γυναικών.

Οι ντόπιοι θυμούνται με σεβασμό..

Για 2.300 χρόνια, οι Εβραίοι ζούσαν στο νησί της Ρόδου στο νότιο άκρο του Αιγαίου Πελάγους. Η κοινότητα έγινε σεφαραδίτικη τον δέκατο έκτο αιώνα και ήταν από τις πιο γνωστές σεφαραδίτικες κοινότητες στον κόσμο. Η συναγωγή «Kahal Shalom» χτίστηκε το 1575 και είναι η παλαιότερη σε λειτουργία συναγωγή στην Ελλάδα.

Η Ρόδος ήταν μέρος της Ιταλίας κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, αφού παραχωρήθηκε στους Ιταλούς μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Όπως και σε άλλες περιοχές υπό ιταλική κατοχή, οι Εβραίοι της Ρόδου παρέμειναν σχετικά ασφαλείς έως ότου οι Γερμανοί κατέλαβαν το νησί τον Σεπτέμβριο του 1943. Το 1944 ζούσαν περίπου 2.000 Εβραίοι στο νησί, 50 από τους οποίους, ως Τούρκοι πολίτες, τέθηκαν υπό την προστασία του τουρκικού προξενείου. Οι υπόλοιποι απελάθηκαν στις 20 Ιουλίου 1944. Η χρονική στιγμή της απέλασης ήταν ιδιαίτερα επώδυνη, αφού σε λιγότερο από τρεις μήνες, οι Γερμανοί αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την Ελλάδα. Οι απελάσεις από τη Ρόδο ήταν οι τελευταίες που έκαναν οι Γερμανοί στην Ελλάδα.

Στις 20 Ιουλίου 1944 οι Εβραίοι της Ρόδου στάλθηκαν με βάρκα στην ελληνική ενδοχώρα. Στοιβαγμένοι στον καυτό καλοκαιρινό ήλιο, χωρίς φαγητό ή νερό, 23 Εβραίοι πέθαναν στο ταξίδι προς την ηπειρωτική χώρα. Όσοι επέζησαν φυλακίστηκαν στο στρατόπεδο διέλευσης Haidary που διοικούσαν τα SS και στη συνέχεια απελάθηκαν με τρένο στο Άουσβιτς-Μπίρκεναου. Μόνο 151 Εβραίοι από τη Ρόδο επέζησαν από το Ολοκαύτωμα.

Kal de el Ermano Shemuel Hanan

The Kal de el Ermano Shemuel Hanan

βρισκόταν στην Kay Ancha , την τωρινή πλατεία των Εβραίων Μαρτύρων. Ο Τζόζεφ Χανάν είχε ένα κατάστημα στην εβραϊκή συνοικία της Παλιάς Πόλης, στην πλατεία που τότε ήταν γνωστή ως «Piazza Bruciata» («η καμένη πλατεία»). Ονομάστηκε έτσι, εξαιτίας μιας μεγάλης πυρκαγιάς που ξέσπασε στην πλατεία, πιθανότατα να ήταν η Μεγάλη Πυρκαγιά του 1864. Σήμερα είναι γνωστή ως Πλατεία Ιπποκράτους.

Ο Τζόζεφ Χανάν είχε μια καλή οικονομική κατάσταση και κατάφερε να αγοράσει στην πλατεία γνωστή ως Kay Ancha , ένα οικοδομικό τετράγωνο σπιτιών που αποτελείτο από δύο ή τρία γειτνιάζοντα διώροφα σπίτια . Η συναγωγή Χανάν, δίπλα στο σπίτι όπου έμενε, ήταν μια μικρή οικογενειακή συναγωγή όπου ο ίδιος είχε το ρόλο του Χαζάν, ή του κάντορα. Όλες οι συναγωγές είχαν μπαλκόνι με διακοσμητικά ξύλινα διαχωριστικά που χρησίμευαν για να διαχωρίζουν το γυναικωνίτη. Οι γυναίκες που κάθονταν στο μπαλκόνι μπορούσαν να παρακολουθήσουν τις λειτουργίες, αλλά οι άντρες δεν μπορούσαν να τις δουν. Ο κύριος χώρος των ανδρών είχε το όνομα La Kehilah και ο γυναικωνίτης ήταν γνωστός ως La Azara. Καμία από τις συναγωγές δεν είχε χώρους συνάθροισης . Οι εκδηλώσεις γίνονταν στις αυλές των συναγωγών.

Scroll to Top