Η ιστορία ξεκινά με την πολιορκία του Δημητρίου Πολιορκητή, διαδόχου του Μεγάλου Αλεξάνδρου, το 305 π.Χ. Όταν ο Δημήτριος ηττήθηκε, εγκατέλειψε όλα τον εξοπλισμό πολέμου στο νησί της Ρόδου. Οι Ρόδιοι αποφάσισαν να εκφράσουν την περηφάνια και την ευγνωμοσύνη τους κατασκευάζοντας ένα θριαμβευτικό άγαλμα του αγαπημένου τους θεού, του Ήλιου. Το έργο ανατέθηκε στον γλύπτη Χάρη από τη Λίνδο, μαθητή του Λύσιππου, ο οποίος χρειάστηκε δώδεκα χρόνια (από το 304 έως το 292 π.Χ.) για να ολοκληρώσει το έργο.
Ο Θεός Ήλιος ήταν απόγονος των Τιτάνων Υπερίονα και Θείας. Αν και η λατρεία του Θεού Ήλιου δεν ήταν ευρέως διαδεδομένη σε όλη την Ελλάδα, πολλοί άνθρωποι, συμπεριλαμβανομένου του Σωκράτη, χαιρετούσαν τον Ήλιο και έκαναν προσευχές κάθε μέρα, όπως πληροφορούμαστε από το Συμπόσιο του Πλάτωνα και άλλα έργα. Ο Ήλιος λατρευόταν ιδιαίτερα στη Ρόδο, καθώς ήταν ο προστάτης θεός του νησιού. Τον τιμούσαν στη γιορτή του Θεού Ήλιου, η οποία ήταν το αποκορύφωμα του θρησκευτικού ημερολογίου του νησιού στην αρχαιότητα, καθώς και στους Πανελλήνιους και Ολυμπιακούς αγώνες. Καθώς περνούσαν τα χρόνια, μεταξύ του 3ου και του 1ου αιώνα π.Χ., ο Ήλιος και ο Θεός Απόλλωνας γίνονται ουσιαστικά συνώνυμοι και όσο περνά ο καιρός, ο Απόλλωνας γίνεται ο ίδιος ο Θεός Ήλιος.
Από παλιά πιστεύεται ότι ο Κολοσσός βρισκόταν μπροστά στο λιμάνι Μανδράκι, στην πόλη της Ρόδου, πάνω στην είσοδο. Λαμβάνοντας υπόψη το ύψος του αγάλματος και το πλάτος του στομίου του λιμανιού, αυτή η εκδοχή είναι ως επί το πλείστον αδύνατη. Επιπλέον, θα είχε φράξει την είσοδο του λιμανιού. Πρόσφατες μελέτες αποδεικνύουν ότι ανεγέρθηκε είτε στο ανατολικό ακρωτήρι του λιμανιού Μανδράκι, είτε ακόμη πιο μέσα στην ενδοχώρα. Εν πάση περιπτώσει, ποτέ δεν βρισκόταν στην είσοδο του λιμανιού.
Το έργο διατηρήθηκε ακέραιο για χρονικό διάστημα 56 ετών. Ωστόσο, ο Κολοσσός της Ρόδου κέρδισε μια θέση στη διάσημη λίστα των Θαυμάτων. Δεν ήταν μόνο ένα γιγάντιο άγαλμα, αλλά ήταν σύμβολο ενότητας του λαού και το σύμβολο της Ρόδου στην αιωνιότητα.
Για την κατασκευή του Κολοσσού της Ρόδου, οι εργάτες χύτευσαν τα εξωτερικά χάλκινα μέρη του δέρματος. Αρχικά, κατασκευάστηκε η βάση από λευκό μάρμαρο Πεντελικού (το ίδιο χρησιμοποιήθηκε και στον Παρθενώνα) και ακολούθησε η κατασκευή των ποδιών και του αστραγάλου του αγάλματος. Η ανέγερση του έργου πραγματοποιήθηκε σταδιακά, καθώς η χάλκινη μορφή οχυρώθηκε με σκελετό από σίδηρο και πέτρα. Για να φτάσουν οι εργάτες στα ψηλότερα μέρη, έχτισαν μια χωμάτινη ράμπα γύρω από το άγαλμα, την οποία αφαίρεσαν ύστερα από το πέρας των εργασιών. Όταν τελείωσε ο Κολοσσός, το ύψος του ανερχόταν στα 33 μέτρα (110 πόδια).
Γύρω στο 226 π.Χ., σεισμός έπληξε τη Ρόδο. Το νησί υπέστη σοβαρές ζημιές, αλλά ο Κολοσσός παρέμεινε όρθιος. Καταστράφηκε κυρίως στα πιο αδύναμα σημεία του, τα γόνατα. Ο Πτολεμαίος Γ’ (Μακεδονική Δυναστεία) και οι Ευεργέτες της Αιγύπτου πρότειναν στους Ρόδιους την αποκατάσταση του έργου, αναλαμβάνοντας οι ίδιοι όλα τα έξοδα. Ωστόσο, ένας χρησμός συμβούλευσε τους Ρόδιους να αρνηθούν την πρόταση του Πτολεμαίου III για την αποκατάσταση του έργου.
Επιτέλους… Η λεηλασία
880 χρόνια αργότερα, το άγαλμα ήταν ακόμα σπασμένο σε ερείπια. Όταν το 654 μ.Χ. οι Άραβες εισέβαλαν στη Ρόδο, αποσυναρμολόγησαν τα υπολείμματα του σπασμένου Κολοσσού και τα πούλησαν σε έναν Εβραίο από τη Συρία. Λένε ότι χρησιμοποιήθηκαν 900 καμήλες για να μεταφερθούν τα θραύσματα στη Συρία.
Και αυτό ήταν το τέλος του Κολοσσού…
Αν και δεν γνωρίζουμε το πραγματικό σχήμα και την εμφάνιση του Κολοσσού της Ρόδου, οι σύγχρονες ανακατασκευές του αγάλματος (στέκεται όρθιο) είναι πιο ακριβείς από τα παλαιότερα σχέδια. Παρόλο που το αρχικό έργο κατέρρευσε, το αρχαίο Θαύμα ενέπνευσε σύγχρονους καλλιτέχνες και άλλες δημιουργίες όπως το «Άγαλμα της Ελευθερίας» στη Νέα Υόρκη, γλυπτό από τον Γάλλο γλύπτη Auguste Bartholdi. Χωρίς αμφιβολία, υπάρχει μια σχέση μεταξύ του Κολοσσού και του Αγάλματος της Ελευθερίας της Νέας Υόρκης. Το Άγαλμα της Ελευθερίας έχει αναφερθεί ως ο «Σύγχρονος Κολοσσός» και έχει ύψος 34 μέτρα. Η Αμερικανίδα ποιήτρια Emma Lazarus (1849–1887) έγραψε το 1883 ένα σονέτο με τίτλο «The New Colossus», προκειμένου να συγκεντρώσει χρήματα για την κατασκευή ενός βάθρου για το Άγαλμα της Ελευθερίας. Το 1903, το ποίημα αναγράφηκε πάνω σε μια χάλκινη πλάκα και τοποθετήθηκε στο κάτω επίπεδο του βάθρου.
Τόσο το Άγαλμα της Ελευθερίας στη Νέα Υόρκη, όσο και ο Κολοσσός της Ρόδου, χτίστηκαν στην είσοδο της πόλης ως σύμβολα της ελευθερίας.
Σήμερα, ο Κολοσσός της Ρόδου θεωρείται ένα από τα επτά θαύματα του αρχαίου κόσμου και ένα μοναδικό αριστούργημα τέχνης και μηχανικής.
